Bão Kalmaegi (2025): Cơn bão thảm khốc và bài học cảnh tỉnh
Lịch sử hình thành và diễn biến khí tượng
Bão Kalmaegi (tên địa phương ở Philippines là "Tino") đã khởi đầu từ một vùng đối lưu vào ngày 30 tháng 10 năm 2025, phía đông nam đảo Yap. Chỉ trong vòng 24 giờ, hệ thống này đã phát triển thành áp thấp nhiệt đới dưới tác động của điều kiện gió cắt thấp và nhiệt độ bề mặt biển ấm bất thường. Đến ngày 1 tháng 11, Bão Kalmaegi chính thức được Nhật Bản đặt tên và ngay sau đó vào khu vực theo dõi của Philippines (PAR), được PAGASA đặt tên địa phương là Tino.
Sự tăng cường nhanh chóng (Rapid Intensification) là đặc điểm nổi bật của Bão Kalmaegi. Trong vòng 48 giờ, áp suất trung tâm giảm tới 40 hPa. Các nhà khoa học khẳng định hiện tượng này có liên quan trực tiếp đến nhiệt độ bề mặt biển ấm lên do biến đổi khí hậu, đạt mức 29-30°C tại Biển Đông. Bão Kalmaegi đạt cường độ cực đại vào ngày 6 tháng 11 với sức gió duy trì 10 phút lên tới 175 km/h (theo JMA) và 205 km/h trong 1 phút (theo JTWC), tương đương bão cấp 3. Áp suất tối thiểu ghi nhận được là 935 hPa, xác lập vị thế một trong những cơn bão mạnh nhất mùa bão 2025.
Hành trình tàn phá qua các quốc gia
Bão Kalmaegi đã thực hiện một hành trình tàn phá kéo dài, bắt đầu từ Philippines. Cơn bão này đã đổ bộ tới 8 lần tại quốc đảo này từ ngày 4-5 tháng 11, với lần đổ bộ đầu tiên tại Silago, Southern Leyte. Thành phố Cebu chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi những trận mưa với cường độ chưa từng thấy - lên tới 235.2 mm tại Maasin - đã gây ra lũ lụt nghiêm trọng, khiến một nửa thành phố chìm trong biển nước. Dòng nước lũ mạnh đến mức cuốn trôi cả những container vận chuyển hàng hóa cỡ lớn.
Sau khi quét qua Philippines, Bão Kalmaegi di chuyển vào Biển Đông và tái tăng cường sức mạnh trước khi đổ bộ vào miền Trung Việt Nam vào đêm ngày 6, rạng sáng ngày 7 tháng 11 tại khu vực phía Bắc tỉnh Đắk Lắk. Tại thời điểm đổ bộ, Bão Kalmaegi vẫn duy trì sức gió mạnh 135 km/h, gây ra sóng lớn từ 4-8 mét và nước biển dâng cao tới 0.6 mét.
Tác động đến Việt Nam: Thành công trong phòng ngừa và những tổn thất vật chất
Việt Nam đã thể hiện một bài học mẫu mực về công tác ứng phó với Bão Kalmaegi. Mặc dù cường độ bão rất mạnh, số ca thương vong con người được giữ ở mức rất thấp với 6 người thiệt mạng và 3 người mất tích. Thành công này đến từ chiến lược "bốn tại chỗ" được triển khai quyết liệt và hiệu quả, cùng với hệ thống cảnh báo sớm hoạt động chính xác. Hơn 93.000 người dân đã được sơ tán kịp thời đến nơi an toàn trước khi bão đổ bộ.
Tuy nhiên, Bão Kalmaegi vẫn gây ra những thiệt hại kinh tế và hạ tầng hết sức nặng nề cho Việt Nam. Tổng thiệt hại ước tính ban đầu lên tới 7.80 nghìn tỷ đồng (tương đương 311.3 triệu USD), tập trung chủ yếu ở các tỉnh Gia Lai (5.2 nghìn tỷ đồng) và Đắk Lắk (2 nghìn tỷ đồng). Hệ thống điện là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất với 449 cột điện đổ gãy, khiến hơn 1.6 triệu khách hàng mất điện. Ngoài ra, 244 ngôi nhà bị sập hoàn toàn và 17.562 ngôi nhà khác bị hư hại, hơn 54.000 lồng cá và 7.600 ha hoa màu, cây ăn quả bị ảnh hưởng.
Thảm kịch kép tại Philippines và ảnh hưởng đến Thái Lan
Trong khi đó, tại Philippines, Bão Kalmaegi đã gây ra một thảm kịch với quy mô lớn hơn rất nhiều. Cơn bão này được xác nhận là cơn bão chết chóc nhất toàn cầu trong năm 2025 với ít nhất 232 người thiệt mạng, chủ yếu do chết đuối trong lũ lụt đột ngột và lở đất. Hơn 112 người vẫn mất tích. Khoảng 3.5 triệu người bị ảnh hưởng và hơn 562.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Tình trạng dễ bị tổn thương của Philippines còn bị làm trầm trọng thêm bởi trận động đất mạnh 6.9 độ xảy ra trước đó không lâu, làm suy yếu kết cấu hạ tầng và khả năng phục hồi của cộng đồng.
Ngay cả khi đã suy yếu, tàn dư của Bão Kalmaegi vẫn tiếp tục gây ra lũ lụt tại 15 tỉnh của Thái Lan, khiến 13 người thiệt mạng và ảnh hưởng đến 470.000 người.
Bài học từ Bão Kalmaegi và thông điệp cho tương lai
Sự tương phản rõ rệt về số người chết giữa Việt Nam và Philippines trong cơn Bão Kalmaegi đã làm nổi bật tầm quan trọng của các hệ thống cảnh báo sớm hiệu quả và chiến lược sơ tán, phòng ngừa chủ động. Sự kiện này cũng củng cố cho nhận định khoa học về mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và cường độ ngày càng mạnh của các cơn bão. Bão Kalmaegi là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về việc các quốc gia dễ bị tổn thương cần phải đầu tư khẩn cấp vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống phòng chống lũ lụt đô thị, và xây dựng khả năng phục hồi trước các hiện tượng thời tiết cực đoan trong tương lai.